Σοπενάουερ, Αρθούρος  (1788 - 1860)

Το μεγαλύτερο μέρος των αντίτυπων του πρώτου τόμου του βασικού έργου του Σοπενάουερ "Ο κόσμος ως βούληση και ως παράσταση" δεν πουλήθηκε και πήγε στα σκουπίδια.
Παρ' όλα αυτά ο φιλόσοφος πίστευε στη σπουδαιότητα και στον νεωτερισμό των ιδεών του. Όλα που έγραψε μετά ήταν ως συμπλήρωση και εκλαΐκευση του κύριου έργου του.sopenaouer

Η θεωρία του για την βούληση διακρίνεται από τις θρησκευτικές αντιλήψεις στο βαθμό που παραδέχεται ότι τον κόσμο τον κατευθύνει μια βούληση τυφλή, που είναι έξω από τα μέτρα κάθε λογικής. Η βούληση είναι αιτία ύπαρξης όλων των όντων, και επειδή ακριβώς είναι τυφλή, η ζωή είναι γεμάτη ανησυχία και πόνο. Η θλίψη και ο πόνος είναι το περιεχόμενο της ύπαρξης του ανθρώπου και ότι και αν ακόμα απαλλαγεί ο άνθρωπος από το άγχος των αναγκών του, πάλι γεμίζει με θλίψη και οδύνη μεγαλύτερη από πρώτα.

Παρ' όλο που η τελευταία του δουλειά, το βιβλίο "Πάρεργα και παραλειπόμενα" είχε την αναγνώριση των φιλοσόφων και το όνομά του έγινε γνωστό, τον Σοπενάουερ ποτέ δεν εγκατέλειψε το αίσθημά της πνευματικής μοναξιάς.

Όσοι τον αποκαλούν μισάνθρωπο, μισογύνη και πεσιμιστή απλώς δεν έχουν διαβάσει ούτε μια αράδα από το έργο του. Ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους όλων των εποχών επέλεξε να ζήσει μόνος και να παραδώσει το έργο του στους εκλεκτούς του μέλλοντος.

Ο Σοπενάουερ θεωρούσε ότι η απόλυτη ελευθερία έρχεται μόνο στον ηθικό επίπεδο, μόνο αν περπατάς το στενό μονοπάτι του ασκητισμού, μόνο αν θανατώσεις τις επιθυμίες και τα πάθη σου.

Ο Λέων Τολστόι έγραφε: "Διαβάζω τον Σοπενάουερ και τον θαυμάζω. Είναι δυνατόν το όνομά του να μην είναι στην πρώτη σειρά των σύγχρονων φιλοσόφων; Η εξήγηση είναι μόνο μία - αυτή που ο ίδιος συχνά επαναλαμβάνει - αυτός ο κόσμος, εκτός από τους ηλιθίους, δεν παράγει τίποτε άλλο…"

* * *

? Η έγνοια της μετριότητας είναι πώς θα σκοτώνει το χρόνο, ο ιδιοφυΐας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί κάθε δευτερόλεπτο.

? Όταν οι άνθρωποι δημιουργούν στενές σχέσεις μεταξύ τους, η συμπεριφορά τους θυμίζει τους ακάνθους που προσπαθούνε να θερμαίνονται μια παγωμένη χειμωνιάτικη νύχτα. Το κρύο τους κάνει να σφίγγονται ο ένας στον άλλον και όσο δυνατά το κάνουν, τόσο περισσότερο πονάνε απ' τα τσιμπήματα που δέχονται και οι δυο. Αναγκασμένοι ν' απομακρύνονται, μετά ξανά ο κρύος τους κάνει να πλησιάζουν ο ένας τον άλλον, και έτσι όλη τη νύχτα.

? Ο άνθρωπος: το μοναδικό ζώο που προκαλεί στους άλλους πόνο και ταυτόχρονα δεν έχει άλλο σκοπό.

? Εκείνα που έχει ο άνθρωπος μέσα του, χωρίς αμφιβολία είναι πολύ πιο σπουδαία από αυτά που έχει ο άνθρωπος.

? Ο κάθε άνθρωπος έχει στον πλησίον του έναν καθρέπτη, όπου μπορεί καθαρά να βλέπει τα δικά του ελαττώματα. Όμως συνήθως ο άνθρωπος ενεργεί σαν σκύλος που γαβγίζει στον καθρέπτη, υποθέτοντας ότι βλέπει όχι τον εαυτό του, αλλά άλλο σκύλο.

? Η όμορφη γυναίκα είναι στολίδι κι η καλή θησαυρός.

? Ο θάνατος είναι το δαιμόνιο που εμπνέει ο μουσηγέτης της φιλοσοφίας. Χωρίς αυτόν, δύσκολα θα μπορούσε να φιλοσοφήσει ο άνθρωπος.

? Οι παλιάνθρωποι είναι πάντοτε κοινωνικοί και το κύριο σημείο, όταν ένας άνθρωπος έχει μέσα του μια στάλα ευγένεια, λίγη είναι η ευχαρίστηση που βρίσκει στη συντροφιά των άλλων.

? Ο θόρυβος είναι η πιο αυθάδης απ' όλες τις μορφές διακοπής. Δεν είναι μόνο διακοπή, αλλά και διάρρηξη της σκέψης.

? Το μίσος πηγάζει απ' την καρδιά, η περιφρόνηση, απ' το κεφάλι.

? Ο γιατρός βλέπει τον άνθρωπο με όλη του την αδυναμία, ο νομικός με όλη την παλιανθρωπιά, ο θεολόγος με όλη την βλακεία του.

? Τιμή: εξωτερική συνείδηση, συνείδηση: εσωτερική τιμή.

? Η ζωή είναι το εκκρεμές που κινείται μεταξύ πόνου και απελπισίας.

? Η πιο φτηνή υπερηφάνεια είναι η εθνική υπερηφάνεια.

? Ο εθνικός χαρακτήρας έχει πολύ λίγα καλά προσόντα: αφού ο εκφραστής του είναι ο όχλος.

? Η μοναχικότητα είναι η μοίρα του κάθε μεγάλου διανοητή, μια μοίρα που θρηνήθηκε κατά καιρούς, αλλά που εξακολουθεί να διαλέγεται σαν το μικρότερο ανάμεσα σε δυο κακά.

? Όποιος δεν αγαπάει τη μοναχικότητα δεν αγαπάει την ελευθερία, γιατί μόνο μέσα στη μοναχικότητα μπορείς να είσαι ελεύθερος.

? Ο μοναδικός άνδρας που πράγματι δεν μπορεί να ζήσει χωρίς γυναίκα είναι ο γυναικολόγος.

? Η μεγαλοφυΐα σε σχέση με τα άλλα προτερήματα, είναι ο άνθρακας σε σχέση με τους πολύτιμους λίθους. Έχει το δικό του φως, ενώ οι άλλοι αντανακλούν δανεικό.

? Η φιλοσοφία καθόλου δε μου έφερε κέρδη, αλλά μ' απάλλαξε από πάρα πολλά έξοδα.

? Εκείνο που οι άνθρωποι ονομάζουν μοίρα στην ουσία είναι ένα σύνολο ανοησιών που έκαναν.

? Δεν υπάρχει πιο λανθασμένος δρόμος για την ευτυχία από τα επίγεια, τα όργια και την υψηλή ζωή.

? Το χρήμα είναι ανθρώπινη ευτυχία σε αφηρημένη μορφή.

? Το πείσμα είναι το αποτέλεσμα όταν η θέληση παίρνει με τη βία τη θέση της λογικής.?

? Πολλοί επικρίνουν την περηφάνια. Αυτοί, ασφαλώς, δεν έχουν τίποτε μέσα τους για να είναι περήφανοι.

? Το να έχεις σταθερές αρχές και να τις ακολουθείς , παρά τις αντίθετες ορμές και τους πειρασμούς, αυτό ακριβώς είναι εκείνο που ονομάζεται εγκράτεια.

? Όταν στήνουν ανδριάντα σε κάποιον εν ζωή, είναι σαν να αναγνωρίζουν, ότι οι απόγονοι δεν πρόκειται να το κάνουν.

? Εάν κρύψω το μυστικό μου τότε είναι αιχμάλωτό μου, αν το αφήνω να βγει τότε είμαι αιχμάλωτός του.

? Εάν το αστείο κρύβεται πίσω από το σοβαρό αυτό είναι ειρωνεία, αν το σοβαρό κρύβεται πίσω από το αστείο αυτό είναι χιούμορ.

? Καλύτερα να αποκαλύψεις την εξυπνάδα σου παραμένοντας σιωπηλός, παρά μιλώντας.

? Οι κοινωνικές σχέσεις του κάθε ανθρώπου είναι αντιστρόφως ανάλογα με την διανοητική του αξία και τα λόγια «αυτός είναι πολύ αντικοινωνικός» ισοδυναμούν με έπαινο: «είναι άνθρωπος με αξιοπρέπεια».

? Η εποχή που γεννήθηκα και εγώ δεν ταιριάζουμε, αυτό είναι ξεκάθαρο.

? Στην καθημερινή ζωή το όφελος από τον μεγαλοφυΐα δεν είναι περισσότερο, παρά από το τηλεσκόπιο στο θέατρο.

? Εκείνα που περιέχει ο άνθρωπος είναι πολύ πιο σπουδαία απ’ αυτά που έχει ο άνθρωπος.

? Εκείνη τη στιγμή όταν οι αδυναμίες του μεγάλου ανθρώπου προξενούν στον όχλο την χαιρεκακία, εκείνος αντίθετα θλίβετε πως αυτές οι αδυναμίες τον συγγενεύουν με τον όχλο.

? Ο άθλιος ανθρωπάκος που δεν έχει τίποτα για να υπερηφανεύεται, πιάνεται από το μοναδικό εφικτό, την
εθνικότητά του και υπερηφανεύεται με αυτήν.

? Ένας άνθρωπος μπορεί να κάνει ό, τι επιθυμεί, αλλά δεν είναι ελεύθερος να επιθυμεί ό, τι θέλει!

? Αυτό που μας αναστατώνει δεν είναι τα πράγματα, αλλά ερμηνεία μας για τα πράγματα.

Πηγή: www.pegas.gr copyleft