Ρουμί, Τζελαλεντίν (1207 - 1273)
Ο μεγαλύτερος περσόφωνος Σουφιστής μυστικός και ποιητής. Το εκτενές ποιητικό λυρικοδιδακτηκό του έργο με τίτλο «Μασναβή» (Πνευματικά δίστιχα) άσκησε ευρύτατη επίδραση στην ισλαμική μυστική σκέψη και ποίηση. Μετά τον θάνατο του, οι μαθητές του οργάνωσαν το αδελφικό τάγμα των Μεβλεβήδων , γνωστό στην Δύση ως "Οι Στροβιλιζόμενοι δερβίσηδες".
Ο πατέρας του, ο Μπαχά αντ-Ντιν Ουολόντ, ήταν διακεκριμένος μυστικός θεολόγος, συγγραφέας και δάσκαλος. Η οικογένεια εγκατέλειψε το Μπαλχ γύρω στο 1218 λόγω τής απειλούμενης εισβολής των Μογγόλων και έπειτα από μακρά περιπλάνηση, κατά την οποία επισκέφθηκε πιθανώς την Νισαπούρ και πραγματοποίησε προσκύνημα στην Μέκκα, εγκαταστάθηκε από το 1228 στο Ικόνιο, πρωτεύουσα των Σελτζούκιδων.
Έναν χρόνο αργότερα, ο Ρουμί μυήθηκε στις μυστικές θεωρίες που είχαν διαμορφωθεί στο Ιράν. Πιθανώς τότε, αν όχι ήδη από παλαιότερα, απέκτησε επαφή με κύκλους Σουφιστών στην Συρία. όπου ίσως γνώρισε τον μεγάλο μυστικό φιλόσοφο Ιμπν-αλ-Αραμπί, ο οποίος μια φορά βλέποντας τον Ρουμί να ακολουθήσει τον πατέρα του είπε: «Ιδού ο ωκεανός που βαδίζει πίσω από τη λίμνη».
Ο Σουφισμός ως φιλοσοφικό κίνημα γεννήθηκε μέσα στους κύκλους των τεχνιτών των πόλεων που δεν δεχόταν την χλιδή της αριστοκρατίας. Οι Σούφιοι επέκριναν τα γήινα πλούτη, αποδοκίμαζαν την επιδεικτική ευσέβεια του ισλαμικού ιερατείου, δίδασκαν ότι η αγάπη προς των πλησίον και οι καλές πράξεις σημαίνουν πολύ περισσότερο παρά η εκτέλεση των ιεροτελεστιών. Η διδασκαλία τους έλεγε πως η προσωπικότητα μπορεί να προοδεύει μόνο στον δρόμο της άρνησης από την κοσμική ζωή και με αναζήτηση του εσωτερικού της κόσμου.
Η σημαντική καμπή στην ζωή του συνέβη το 1244 όταν γνώρισε στους δρόμους τού Ικονίου τον περιπλανώμενο δερβίση Σαμς αντ-Ντιν (Ήλιος τής θρησκείας) από την Ταυρίδα, ο οποίος τού αποκάλυψε τα μυστήρια τού θείου μεγαλείου και κάλλους. Ο απόλυτος πνευματικός δεσμός του με τον Σαμς προκάλεσε τις κλιμακούμενες αντιδράσεις τής οικογένειας του. Τελικά, το 1247. ο Σαμς εξαφανίστηκε μυστηριωδώς και δεν επανεμφανίστηκε πλέον. Όπως αποδείχθηκε πρόσφατα είχε δολοφονηθεί.
Η εμπειρία αυτή τού έρωτα, τής νοσταλγίας και τής απώλειας, αποκάλυψε το ποιητικό χάρισμα τού Ρουμί. Οι χιλιάδες στίχοι του εκφράζουν όλα τα στάδια τού μυστικού έρωτα ως την πλήρη ένωση-ταύτιση τού εραστή-ερωμένου, σε σημείο ώστε να υπογράφει συχνά τα ποιήματα του ως Σαμς και να τιτλοφορήσει την συλλογή του «Η συλλογή τού Σαμς». Η μέθεξη τής φύσης στον εκστατικό ερωτά του εκφράζεται με τέτοια αμεσότητα και ρυθμικότητα τού λόγου, ώστε να δημιουργηθεί η πεποίθηση ότι συνέθετε τα ποιήματα του σε κατάσταση έκστασης, χορεύοντας.
Πριν το θάνατό του είπε: «Όταν θα πεθαίνω να με ψάξετε όχι μέσα στη γη, αλλά στις καρδιές των μορφωμένων ανθρώπων»
* * *
? Η αγάπη είναι το φάρμακο της περηφάνιας μας και της αυταρέσκειάς μας. Ο γιατρός όλων των ατελειών μας.
? Οι άνθρωποι νομίζουν πως ξέρουν τι είναι απόλαυση, ενώ στην πραγματικότητα ξεριζώνουν τα φτερά τους για χάρη μιας αυταπάτης.
? Το μεγαλύτερο εμπόδιο πάνω στο Δρόμο είναι η δόξα.
? Ο πραγματικά σοφός άνθρωπος μένει απαρατήρητος.
? Η σοφία και η γνώσεις υπάρχουν για να μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τον δρόμο από τον παλιόδρομο.
? Αυτός ο κόσμος είναι βουνά, ενώ οι πράξεις μας είναι κραυγές: η ηχώ απ' τις φωνές μας πάντα επιστρέφει σ' εμάς.
? Να επαναλαμβάνεις τα λόγια κάποιου δεν σημαίνει πως κατάλαβες και το νόημά τους.
? Αυτό που ο κοινός άνθρωπος βλέπει ως πέτρα, για τον άνθρωπο που ξέρει είναι μαργαριτάρι.
? Η σοφία και η γνώση υπάρχουν για να μπορεί κανείς να ξεχωρίζει τον καλό δρόμο απ' τον κακό.
? Εσύ κάθεσαι, αλλά κινείσαι χωρίς να το βλέπεις και να το καταλαβαίνεις.
? Είναι γνωστό πως στον καθρέπτη όλα είναι ανάποδα, αλλά χωρίς αυτόν δε θα βλέπαμε τον εαυτό μας.
? Η αγάπη είναι ο εξάντας της αλήθειας.
? Χρυσό: το κεφάλαιο χρήσιμο για το παζάρι αυτού του κόσμου, στο κόσμο που θα ρθει κεφάλαιο θα είναι η αγάπη και τα δυο μάτια γεμάτα δάκρυα
? Η οσμή της έπαρσης, της απληστίας και της ασελγείας θα σε προδώσει όπως το σκόρδο που έφαγες όταν θ ανοίξεις το στόμα σου για να μιλήσεις.
? Οι περισσότεροι επιστήμονες δεν έχουν όφελος από τις γνώσεις τους: είναι αυτοί που κρατάνε τη γνώση στη μνήμη τους, αλλά δεν είναι ερωτευμένοι μαζί της.
? Θα γνωρίσει το μυστικό του Αόρατου μόνο εκείνος που είναι ικανός να κλείσει τα χείλη του και να μείνει σιωπηλός.
? Προσήλωσε το βλέμμα σου στα άστρα και ψάξε το Δρόμο. Τα λόγια εμποδίζουν να βλέπεις μακριά, τήρησε τη σιωπή.
? Ελάτε, περάστε! Σας παρακαλώ, ελάτε κι άλλη μια φορά. Όποιος κι αν είστε: πιστός ή άπιστος, αιρετικός ή ειδωλολάτρης. Αυτή η πόρτα είναι ανοιχτή για τον καθένα.
? Μόνο μετά όταν θα πέσουν τα τείχη τον μιναρέδων και των τζαμιών, θα εμφανιστούν γύρω πολλοί δερβίσηδες. Ως που η πίστη δε γίνει αίρεση, αλλά η αίρεση πίστη, ως τότε κανένας δε θα γίνει μωαμεθανός.
? Την επιστήμη την γνωρίζεις με την βοήθεια των λέξεων, την τέχνη με άσκηση, αλλά την αποξένωση γνωρίζεις μέσα σε μια παρέα.
Πηγή: www.pegas.gr copyleft