Νίτσε, Φρίντριχ  (1844 - 1900)

Η διαφορά μεταξύ του τρόπου ζωής του Νίτσε και των ιδεών του ήταν τόσο μεγάλη ώστε οι περισσότεροι βιογράφοι και ερευνητές των θεωρούσαν υποκριτή.

Ο φιλόσοφος που κήρυξε πόλεμο στις χιλιόχρονες ηθικές αξίες και ανέδειξε την ιδέα του Υπεράνθρωπου, στην πραγματικότητα ήταν ένας ήσυχος σεμνός και ευλαβής καθηγητής της κλασσικής φιλολογίας.
Ένας σύγχρονος του Νίτσε τον περιγράφει: "Είχε της συνήθεια να μιλάει με πολύ αδύνατη φωνή. Βάδιζε προσεκτικά και πάντα συλλογισμένος. Το πρόσωπό του ήταν ήρεμο με μάτια που κοιτούσαν μέσα, κάπου μακριά".

Με την συμπεριφορά του ο φιλόσοφος απέκτησε το παρατσούκλι "ο άγιος". Ο καλύτερος φίλος του ο Βάγκνερ απέφευγε επί παρουσία του να λέει χυδαία ανέκδοτα, γιατί μια φορά όταν ο Νίτσε άκουσε το αγαπημένο αισχρόλογο αστείο του Βάγκνερ κοκκίνισε και κοίταξε τον φίλο του με τόση έκπληξη και αμηχανία, ώστε εκείνος δεν ήξερε που να κρυφτεί από την ντροπή του.

Ο Νίτσε πάντα προκαλούσε την συμπάθεια του απλού κόσμου. Ακόμη και οι πωλήτριες σταφυλιού διάλεγαν για τον Νίτσε τα καλύτερα τσαμπιά.

Όμως… ο δέκατος ένατος αιώνας δεν είχε ανάγκη τον Νίτσε. Με πολλές δυσκολίες κατάφερε να δημοσιεύσει μερικά από τα γραπτά του συνήθως με δικά του έξοδα, αλλά το αναγνωστικό κοινό δεν αγόραζε τα βιβλία του.
Το σπουδαιότερο του έργο "Τάδε έφη Ζαρατούστρα" που μετά από το θάνατό του ο αριθμός των αντίτυπων ανταγωνιζόταν με τη Βίβλο, ο Νίτσε δώρισε στους φίλους και γνωστούς του σε ποσοστό… επτά αντίτυπα.

Σε μια αποστολή του έγραφε: "Ούτε ανάμεσα στους ζωντανούς, ούτε ανάμεσα στους νεκρούς έχω κανένα με τον οποίον νιώθω ψυχική συγγένεια".
Όμως … ήταν, είναι και το βασικό, θα είναι τόσοι και τόσοι που θα νιώθουν την συγγένεια με αυτήν την μεγάλη και προφητική ψυχή.

Ήταν ο ʼνθρωπος που κατείχε την Πικρή Γνώση: "Να πας με την Αγάπη σου και την Αλήθεια σου στην ευλογημένη φυλακή της μοναχικότητας, και μόνο ύστερα από το θάνατό σου, μετά από πολλά χρόνια θα σε ακολουθήσει κουτσαίνοντας το δίκιο".

Ο Φρήντριχ Νίτσε είναι μια από τις πιο σημαντικές υπάρξεις σε ολόκληρη την ιστορία του ανθρώπου. Είναι του ιδίου διαμετρήματος με τον Ιησού, το Μωυσή, το Μωάμεθ, το Μαχαβίρα, το Βούδα, το Ζαρατούστρα. Θα είχε γίνει φωτισμένη ύπαρξη, αλλά κάτι δεν πήγε καλά. Αντί να οδηγηθεί στην ενόραση, οδηγήθηκε στην κατάρρευση .
Εκείνο που στην ουσία δεν πήγε καλά ήταν η ατμόσφαιρα της Δύσης, το όλο διανοητικό κλίμα της Δύσης. Την ευθύνη την έχει η χριστιανική εκκλησία. Η χριστιανική εκκλησία είναι ο ένοχος. Κατάστρεψε τη δυνατότητα να φωτιστούν πάρα πολλοί άνθρωποι, όπως ο Νίτσε. Η χριστιανική εκκλησία κατάστρεψε κάθε διανοητική ελευθερία στη Δύση. Τους ανθρώπους που έδειξαν το παραμικρό ίχνος εξέγερσης τους έκαψαν ζωντανούς, έκαψαν τα βιβλία τους, τα απαγόρευσαν. Η χριστιανική εκκλησία υπήρξε μια από τις πιο φασιστικές οργανώσεις στην ιστορία του ανθρώπου. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο φασισμός, ο ναζισμός, ο κομμουνισμός και οι τρεις αυτές επικίνδυνες δικτατορικές τάσεις τούτου του αιώνα είναι προϊόντα του χριστιανισμού.

* * *

? Τελικά, τι είναι οι ανθρώπινες αλήθειες; Είναι αδιάψευστες ανθρώπινες παραπλανήσεις.

? Η ηθικοί άνθρωποι αισθάνονται αυτοϊκανοποίηση όταν έχουν τύψεις συνείδησης.

? Ο άνθρωπος είναι ένα από τα λάθη του Θεού, ή ο Θεός του ανθρώπου.

? Η μόνη γόνιμη περιφρόνηση είναι εκείνη που αφορά τον εαυτό μας, γιατί έτσι μπορούμε να τον υπερβούμε και να τον ξαναπλάσουμε.

? "Αγάπα τον πλησίον σου", αυτό πρώτ' απ' όλα σημαίνει: "ʼφησε τον πλησίον σου στην ησυχία του". Και ακριβώς αυτή η λεπτομέρεια της αρετής συνδέεται με τις μεγαλύτερες δυσκολίες.

? Να είσαι νομοθέτης είναι η πιο εκλεπτυσμένη μορφή της τυραννίας.

? Η ομορφιά είναι μια υπόσχεση ευτυχίας.

? Η φωνή της αληθινής ομορφιάς ηχεί πολύ σιγά και διεισδύει μόνο στα πιο ευαίσθητα αφτιά.

? Με τον όρο "ελευθερία του πνεύματος" εννοώ κάτι εντελώς σαφές: την άνευ όρων δυνατότητα να πεις "όχι" όταν είναι επικίνδυνο να πεις "όχι".

? Η λέξη "χριστιανισμός" περιέχει κάποια παρεξήγηση γιατί ουσιαστικά υπήρχε μόνο ένας χριστιανός, αλλά κι εκείνος πέθανε πάνω στο σταυρό.

? Πίστη σημαίνει να μη θέλεις να μάθεις την αλήθεια.

? Ο καλόψυχος στενοχωριέται κατανοώντας πως κάποιος του είναι υπόχρεος. Ο κακόψυχος: κατανοώντας πως είναι υπόχρεος σε κάποιον.

? Τα αποτελέσματα που έχει η τιμωρία στους ανθρώπους και στα ζώα είναι η αύξηση του φόβου, η όξυνση της πονηριάς, ο έλεγχος των επιθυμιών. Η τιμωρία δαμάζει τον άνθρωπο, αλλά δεν τον κάνει καλύτερο.

? Μην προσεύχεστε πια, αλλά να ευλογείτε και η γη θα γεμίσει με θεανθρώπους.

? Οι άρχοντες καταργήθηκαν. Η ηθική του κοινού ανθρώπου θριάμβευσε.

? Οι πεποιθήσεις είναι πιο επικίνδυνοι εχθροί της αλήθειας από τα ψέματα.

? ʼλλα εκατό χρόνια εφημερίδας και οι λέξεις θα βρομάνε.

? Στα άτομα η παράνοια είναι σπάνια, στις ομάδες όμως, στα κόμματα, στα έθνη είναι ο κανόνας.

? Ο ιδεαλιστής είναι αδιόρθωτος, αν τον διώξουν από τον παράδεισό του εξιδανικεύει την κόλαση.

? Πολιτικός είναι κάποιος που διαιρεί τους ανθρώπους σε δυο τάξεις: σε υποχείρια και σε εχθρούς.

? Η αμφιβολία δηλητηριάζει τα πάντα χωρίς να σκοτώνει τίποτα.

? Για αυτήν την καινούρια μουσική χρειάζονται και καινούρια αφτιά.

? Για να μην καταστραφούμε από τη γνώση, έχουμε την Τέχνη.

? Το αστείο είναι ο επιτάφιος μιας συγκίνησης.

? Η έρημος ολοένα μεγαλώνει.

? Η μελαγχολία όλων των τελειωμένων πραγμάτων!

? Την ηθική προηγείται ο εξαναγκασμός, ύστερα η ηθική γίνεται έθιμο, αργότερα: ελεύθερη υπακοή και τελικά παίρνει μορφή ένστικτου.

? Αφού σου αρέσει ο άβυσσος, πρέπει να έχεις φτερά.

? Εκείνος που παλεύει με το τέρας πρέπει να προσέχει γιατί και ο ίδιος μπορεί να γίνει τέρας. Και αν συνέχεια κοιτάς τον άβυσσο, πρέπει να κατανοήσεις πως και ο άβυσσος σε παρακολουθεί.

? Το μαρτύριο είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για να βρεις την αλήθεια.

? Οι εκπρόσωποι της πλειοψηφίας συνήθως ρίχνουν στον μοναχικό άνθρωπο την λάσπη της αδικίας, αλλά αδελφέ μου! εάν θέλεις να είσαι αστέρι πρέπει να λάμπεις για όλους, παρ' όλα τα εμπόδια!

? Ο άνθρωπος πλάστηκε ως ζώο, αλλά η άπληστη περιέργεια τον έκανε να πάψει να είναι ζώο. Δηλαδή ο άνθρωπος έπαψε να είναι άνθρωπος!..

? Την ηθική προηγείται ο εξαναγκασμός, αργότερα η ηθική γίνεται συνήθεια, μετά γίνεται ελεύθερη υπακοή και τελικά γίνεται ένστικτο.

? Τους ζητιάνους πρέπει να τους καταργήσουμε, αφού το να δίνουμε ελεημοσύνη και το να μη δίνουμε είναι στον ίδιο βαθμό οδυνηρό.

? Ο φανατισμός είναι η μοναδική δύναμη της θέλησης, που μπορούν να έχουν οι αδύναμοι και οι διστακτικοί.

? Φιλοδοξία μου είναι να πω σε δέκα προτάσεις αυτό που άλλοι λένε σε ένα ολόκληρο βιβλίο.

? Ό, τι και εάν ανακαλύψουμε εμείς, μετά από λίγο πληροφορούμεθα ότι το είχε ανακαλύψει ο μικρός αυτός λαός των Ελλήνων πολλούς αιώνες πρωτύτερα.

? Στον έρωτα και τον πόλεμο επιτρέπονται όλα!

? Η κάθε εκκλησία είναι μια πέτρα πάνω στον τάφο του θεανθρώπου: ποτέ δε θα μπορεί να επιτρέπει να αναστήσει.

? Η έννοια του «Θεού» έχει επινοηθεί ως αντίθεση της ζωής – σε αυτή συνοψίζεται, σε μια τρομακτική ενότητα, κάθε τι ζημιογόνο, δηλητηριώδες, συκοφαντικό, κάθε μίσος για τη ζωή.

? Εκείνος που με προσοχή παρακολουθεί πόσο των εκτιμούν, πάντα θα πικραθεί.

? Αν βέβαια και αποδεδειγμένα γνωρίζαμε τι είναι ο θάνατος, θα είχαμε επιθυμία να ζήσουμε;

? Όταν είμαστε κουρασμένοι, μας επιτίθενται ιδέες, τις οποίες είχαμε πριν από πολύ καιρό κατατροπώσει.

? Ένα καλό απόφθεγμα είναι πολύ σκληρό για τα δόντια του χρόνου και δεν αναλώνεται όσες χιλιετίες και αν περάσουν, παρότι χρησιμεύει ως τροφή για κάθε εποχή.

Πηγή: www.pegas.gr copyleft