Αποσπασμα απο το βιβλιο του ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ Π. ΜΩΚΟΥ (Γνωριμία με τα αξιοθέατα του χωριού) Το κτίσμα της βρύσης αυτής βρίσκεται ένα χιλιόμετρο περίπου, δυτικά από το κυρίως χωριό, την Κρυσταλλοπηγή,στην περιοχή του Πλάτανου του Αράπη και μερικά μέτρα κάτω από το οδικό δίκτυο που οδηγεί από την Παραμυθιά προς την Ηγουμενίτσα.
Ότι στην περιοχή αυτή, αλλά και εντεύθεν στον σημερινό λόφο του "Βέλλη" υπήρξε ακμαιότατος οικισμός της Βυζαντινής περιόδου μαρτυρεί- ται από την παρουσία σήμερα εμφανών κτισμάτων, όπως η αναφερόμενη παραπάνω βρύση και οι αρχαιότητες νότια του Πολιτιστικού Κέντρου Κρυ¬σταλλοπηγής. Εκείνο όμως το στοιχείο που αποτελεί ισχυρό ντοκουμέντο για τον χαρακτηρισμό της περιοχής είναι η εμπεριστατωμένη αναφορά του Ηπειρώτη Εφορου Αρχαιοτήτων στα Ιωάννινα Σωτ. Δάκαρη1. Ο Σωτήρης
1. Σ. Δάκαρη: "Η Νεώτερη Εύροια 1952, Θεσπρωτία".
Βυζαντινό κτίσμα βρύσης στον πλάτανο του Αράπη της Κρυσταλλοπηγής
Δάκαρης αναφέρει ότι, "ολόκληρη η περιοχή του εύφορου κάμπου της Κρυσταλλοπηγής όπως τον χαρακτηρίζει καθώς και εκείθεν της Παραμυ¬θιάς και κάτω δέχτηκαν την έντονη παρουσία, τόσο της Ρωμαϊκής Αρχαιό¬τητας όσο και της Βυζαντινής μετά τον 6ο μ.Χ. αιώνα επί αυτοκράτορος του Βυζαντίου Ιουστινιανού".
Επίσης ο συμπατριώτης μας λογοτέχνης και ερευνητής Σπ. Μουσελί- μης1, για την περιοχή γύρω από τον Πλάτανο του Αράπη, γράφει: "Στη θέση «Πλάτανος τ' Αράπη»... υπήρχε βυζαντινός οικισμός που σώζονται τα ερ- ποθέμελά του και η βρύση. Τούτος αποτελούνταν από μετοίκους του Λα- μπόβου της Βορείου Ηπείρου. Αυτοί έφεραν στην Παραμυθιά και την εμπο¬ροπανήγυρη «Λάμποβο».
Η δεύτερη αυτή άποψη για το όνομα "Λάμποβο" επικυρώνει την παράδο¬ση που επικρατεί και σήμερα στην Κρυσταλλοπηγή, όπου τη θέση που έχει ανεγερθεί το χωριό ονομάζουν Λάμποβο. Ακόμη για την παρουσία του Βυζαντίου στην περιοχή έχουμε σημαντικές πληροφορίες και από τον ιστορικό Προκόπιο στο έργο του "Περί Κτισμάτων" του Ιουστινιανού για τον οποίο γίνεται εκτενής λόγος σε άλλα σημεία της παρούσας εργασίας.
Τέλος ένα γνώρισμα χαρακτηριστικό που πρέπει να παρατηρούμε προκειμένου να διακρίνουμε ένα Βυζαντινό κτίσμα είναι η παρεμβολή στους πέτρινους τοίχους των κτισμάτων της περιόδου εκείνης σειρών από ένα είδος κεραμώσεων. Το γνώρισμα αυτό υφίσταται στο κτίσμα της βρύσης κοντά στον Πλάτανο του Αράπη.
Επομένως και από την επιβεβαίωση αυτή επικυρώνεται η παρουσία της βυζαντινής τέχνης στην περιοχή.-
7. Σπ. Γ. Μουσελίμη: "Ιστορικοί περίπατοι ανά τη Θεσπρωτία" Θεσ/νίκη 1976, σελ. 100.